alluzanàre , vrb Definition
ingrassare sa terra comente faent is errios bogaos, ispainandhodhoe cosa de sustàntzia, coment'e faendho sa terra a lugiana (genia de terramíngiu bonu)
Etymon
srd.
Translations
French
fertiliser
English
to fertilize
Spanish
abonar
Italian
fertilizzare
German
düngen.
calcariàre , vrb Definition
su cobèrrere de su pudhu cun sa pudha
Synonyms e antonyms
insedhai
Etymon
srd.
Translations
French
féconder
English
to fertilize (eggs)
Spanish
gallear
Italian
gallare (il fecondare del gallo)
German
befruchten.
forcíre , vrb: frochie,
frochire,
fruciri,
furciri Definition
arregòllere e agguantare is oos asuta in caentu po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas e pigiones chi si cicint in pitzu; fàere sa boghe de sa pudha candho est cicia in is oos o portat is pudhighinos piticos; nau in cobertantza, su abbarrare príngia de sa fémina o, nau de chiesiògiat, istare asseliau
Synonyms e antonyms
acloai,
chiochire,
clocire*,
crochidare,
crocolai,
neulire,
tzotzare,
tzotzire
Idioms
csn:
furciri una persona cun is ogus = istare abbaidèndhela a meda, comente e incantados; èssiri fruci fruci (nau de ccn.)= a murrúngius, chèscia chèscia, lamentèndhesi
Sentences
in su niu dhoi fiat sa mama furcendi is ous ◊ tzia mi at curtu a chinghedhu ca mi che io papau is ous chi portaiat sa pudha frochindho ◊ tenia una pudha frucendho
2.
su santu chi ti at furciu! ◊ o pudhas isfacias chi andais peri is bias su caboni circhendi, prestu si biu frucendi!…◊ cussu fraitzu frochit s'imbídia!
3.
est andendi e torrendi, circhendi, ma no frucit in nisciunu logu!
Translations
French
couver,
féconder
English
to fertilize,
to brood
Spanish
empollar,
fecundar
Italian
covare,
fecondare,
gallare
German
ausbrüten.
giochíre , vrb: chiochire Definition
arregòllere e agguantare is oos asuta in caente (binti una die) po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas e pigiones chi si cicint in pitzu
Synonyms e antonyms
acloai,
clocire*,
cocolae,
forcire,
giocare,
tzotzare,
tzotzire
Sentences
cussu nidu est a oos giochidos ◊ a sa pudha li at postu dóighi oos a giochire ◊ sighi a mi nàrrere proite su cucu si che andhat a giochire in nidu anzenu (A.Dettori)◊ sas pudhas criant sos oos e los giochint puru
Translations
French
couver,
féconder
English
to brood,
to fertilize
Spanish
empollar
Italian
covare,
gallare
German
ausbrüten.
luguníre , vrb Definition
ammontare is oos cicindhosi in pitzu e cun is alas po dhos mantènnere in caente po dhos frochire e fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas (in binti una die) e is pigiones; guastare, nau de oos criaos de tropu tempus o frochios chi no ant ingendrau; in cobertantza, contivigiare, giúghere in conca calecuna idea de cosa chi si pentzat de fàere
Synonyms e antonyms
acloai,
chiochire,
clocire,
forcire,
tzotzare,
tzotzire
Sentences
no prus obos in nidu lugunit su puzone ◊ sa mérula fit luguninne
3.
mi tratenia in mesu de sos surcos a lugunire isperas de bunnàntzia (P.Delogu)◊ pro unu nudha sunt semper sufúrios e mindhita lugunint!
Translations
French
couver,
féconder
English
to fertilize
Spanish
empollar
Italian
covare,
gallare
German
ausbrüten,
befruchten,
hegen,
nähren.
tzotzíre , vrb Definition
arregòllere e mantènnere is oos asuta in caente cicindhosi in pitzu po fàere naschire is pudhighinos, comente faent is pudhas (binti una die) e is pigiones in su niu; fàere sa boghe de sa pudha candho est cicia in is oos o portat is pudhighinos piticos; nau de ideas e sentidos, su dhos fàere crèschere e contivigiare fintzes a giare un'arresurtau
Synonyms e antonyms
acloai,
chiochire,
clocire,
cocolae,
crochidare,
forcire,
neulire,
tzotzare*
Sentences
nidos lassados cun s'ou tzotzidu ◊ sa rúndhine tzotzit
2.
galiotos a préides unidos sunt tessendhe tírrias e brigas isfoghendhe sos ódios tzotzidos (P.Mereu)◊ su dolu tzotzit fortzas noas in sa carena
Translations
French
couver,
glousser,
féconder
English
to brood,
to fertilize
Spanish
empollar,
cloquear,
fecundar
Italian
covare,
chiocciare,
fecondare
German
ausbrüten,
brüten,
befruchten.